Adam Kirpsza - doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce. Asystent w Katedrze Studiów nad Procesami Integracyjnymi w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji UJ. Członek Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich.
Zainteresowania naukowe:
- statystyka
- integracja europejska
- proces podejmowania decyzji
- prawo UE
- ustrój UE
- metodologia badań empirycznych
- status prawny mniejszości narodowych i etnicznych
Granty i projekty badawcze
- Wpływ czynników personalnych na sukces państw w negocjacjach legislacyjnych w ramach Unii Europejskiej - według powszechnej opinii, rywalizacja i sukces państw w negocjacjach w Unii Europejskiej są determinowane trzema czynnikami: zasobami „władzy” państwa (np. siłą głosu, poziomem gospodarczym czy jakością dyplomacji), naturą jego preferencji (np. ich ekstremalnością oraz ważnością) oraz jego dynamiką koalicyjną (np. budowanie koalicji z innymi krajami). W praktyce jednak, od ok. 2007 r. ma miejsce deformalizacja negocjacji w UE, w wyniku której prawie wszystkie akty ustawodawcze UE są rozstrzygane w trilogach. Są to nieformalne i tajne spotkania przedstawicieli trzech kluczowych instytucji prawodawczych UE – Parlamentu (sprawozdawca), Rady (prezydencja) i Komisji (właściwy komisarz), na których ustalany jest kompromis w sprawie projektu. Według szacunków, aż 95% takich porozumień jest potem uchwalanych bez zmian. Oznacza to, że w wyniku deformalizacji znacznie wzrosła rola tych przedstawicieli w kształtowaniu finalnych wyników negocjacji w UE. Ich cechy personalne mogą zatem istotnie wpływać na sukces państw, niezależnie od ich zasobów „władzy”, preferencji czy dynamiki koalicyjnej. Co zaskakujące, w literaturze brakuje badań na temat tego wpływu. Projekt stara się wypełnić tę lukę. Jego celem jest analiza wpływu czynników personalnych, to jest narodowości i ideologii sprawozdawców, komisarzy i prezydencji, na sukces państw w negocjacjach legislacyjnych w UE. W projekcie postawiono kilka hipotez przewidujących, że państwo osiąga wyższy sukces w UE, jeśli sprawozdawca, prezydencja lub komisarz pochodzi z tego kraju albo posiada zbliżone preferencje ideologiczne co rząd tego kraju. Hipotezy są testowane za pomocą techniki statystycznej (regresji liniowej) na bazie danych na temat sukcesu państw w odniesieniu do projektów legislacyjnych UE negocjowanych w okresie 1999-2015.
Projekt realizowany ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Society of the Future
Publikacje naukowe
I. Monografie:
- Jak negocjować w Brukseli? Proces podejmowania decyzji w Unii Europejskiej, Warszawa 2016;
- Skazani na siebie? Opłacalność współpracy Polski i Niemiec w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej, Kraków 2019
- Posłowie w pracy. Analiza funkcjonowania Parlamentu Europejskiego, Kraków 2019;
II. Redakcja lub współredakcja monografii lub syntez:
- Podsumowanie siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014), Kraków 2015 (razem z P. Musiałkiem i D. Stolickim);
- Kryzys w Unii - Unia w kryzysie?, Kraków 2013 (rzem z G. Stachowiakiem);
- Podsumowanie prezydencji polskiej w Radzie Unii Europejskiej, Kraków 2012 (razem z G. Stachowiakiem);
III. Artykuły w czasopismach naukowych:
- A colossus with feet of clay? Assessing Germany’s prevalence in European Union lawmaking, "International Politics", 2021, https://doi.org/10.1057/s41311-021-00283-7, published: 24 February 2021
- Better together? Explaining Poland's and Germany's bargaining success in EU lawmaking, "Comparative European Politics" 2020, vol. 18, no. 5, p. 729-750;
- Hegemon czy przegrany? Analiza sukcesu Niemiec w głosowaniach w Radzie Unii Europejskiej, „Przegląd Zachodni” 2020, nr (forthcoming)
- Evaluating the impact of the Lisbon Treaty on the European Union’s legislative productivity, "Politeja" 2018, nr 54, s. 229-241;
- How to Win the Brussels Game? Explaining the European Parliament’s Success under the Co-Decision, "World Political Science" 2018, vol. 14, no. 1, p. 123-144;
- Czy współpraca się opłaca? Wpływ koalicji z Niemcami na sukces Polski w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej, "Przegląd Politologiczny" 2018, nr 2, s. 121-138;
- Warunki sukcesu poprawek Parlamentu Europejskiego w zwykłej procedurze ustawodawczej, „Przegląd Europejski” 2016, nr 2, s. 48-69;
- Szara eminencja Konferencji Międzyrządowych. Rola Sekretariatu Generalnego Rady w negocjowaniu traktatów Unii Europejskiej, „Studia Europejskie” 2016, nr 4, s. 51-72;
- Skuteczność poprawek Parlamentu Europejskiego w procedurze konsultacji (specjalnej procedurze ustawodawczej), "Politeja" 2015, nr 3, s. 417-442;
- Koordynatorzy grup politycznych w Parlamencie Europejskim [Party group coordinators in the European Parliament], "Przegląd Zachodni" 2015, nr 1, s. 103-124;
- Analiza zjawiska wczesnych nieformalnych porozumień legislacyjnych w zwykłej procedurze ustawodawczej, "Studia Europejskie" 2013, nr 4, s. 101-132;
- Legislative Challenges for the European Union after the treaty of Lisbon entered into force, "Western Review/Przegląd Zachodni" 2013, no. I, special issue, pp. 185-208;
- Charakterystyka konsultacji jako specjalnej procedury ustawodawczej Unii Europejskiej, "Stosunki Międzynarodowe-International Relations" 2012, t. 46, nr 2, s. 107-130;
- Rada Ministrów bez ministrów? Wpływ struktury organizacyjnej Rady Unii Europejskiej na kształt procesu podejmowania decyzji: perspektywa konstruktywizmu społecznego, "Studia Europejskie" 2011, nr 4, s. 9-32;
- Formalnie słaby, nieformalnie silny. Pozycja Parlamentu Europejskiego w procedurze konsultacji na przykładzie procesu uchwalania rozporządzenia ustanawiającego zasady dobrowolnej modulacji płatności bezpośrednich, "Rocznik Integracji Europejskiej" 2011, nr 5, s. 335-356;
- Pozycja komisji Parlamentu Europejskiego w procesie legislacyjnym. "Legislacyjny kręgosłup" czy techniczny organ pomocniczy?, "Polski Przegląd Dyplomatyczny" 2011, nr 4, s. 89-118;
- Duch d’Hondta w Strasburgu. Zasada proporcjonalnej dystrybucji stanowisk w Parlamencie Europejskim, "Przegląd Politologiczny" 2011, nr 3, s. 147-166;
- Wpływ kryzysu finansowego na proces podejmowania decyzji w Unii Europejskiej, "Studia Polityczne" 2011, nr 28, s. 305-335;
- Podejmowanie decyzji w obszarze Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej z perspektywy konstruktywizmu społecznego, "Politeja" 2011, nr 3, s. 217-238;
- Skandynawski model „welfare state” na przykładzie Szwecji, „Nauki polityczne. Zeszyty Naukowe Koła Nauk Politycznych UJ” 2010, nr 6, s. 141-154
IV. Rozdziały w pracach zbiorowych:
- Dobra zmiana? Wpływ wyborów do Parlamentu Europejskiego z 2019 r. na sukces Polski w PE IX kadencji, [w:] Podsumowanie VIII kadencji Parlamentu Europejskiego. Wyzwania integracji europejskiej w latach 2014-2019, pod red. A. Nitszke i J. Węca, Kraków 2019;
- With whom to cooperate in Brussels? The effect of coalition-building with the Three Seas Initiative, Visegrad Group and Germany on Poland’s success in EU lawmaking, [w:] A. Mania, M. Grabowski, T. Pugacewicz (eds.), Global Politics in the 21st Century: Between Regional Cooperation and Conflict, Peter Lang Verlag, Berlin 2019;
- "Głosujemy razem czy oddzielnie?” Opłacalność dla Polski i Niemiec wzajemnej współpracy w Parlamencie Europejskim, [w:] Z. Czachór, T. Marcinkowski (red.), Polska - Niemcy - Unia Europejska w procesie zmian, Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, Gorzów Wielkopolski 2019;
- Together or separately? Explaining voting cohesion between the Polish and German Members of the European Parliament, [w:] W. Priesmeyer-Tkocz (ed.), Common Values. Discussing German and Polish Perceptions of European Integration, Nomos, Baden-Baden 2017;
- Zastosowanie konstruktywizmu w wyjaśnianiu przebiegu i efektów procesu legislacyjnego Unii Europejskiej, [w:] Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, pod red. J. Czaputowicza, Warszawa 2015, s. 135-169;
- Porozumienia pakietowe w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej, [w:] Integracja europejska. Główne obszary badawcze, pod red. K. Wojtaszczyka, J. Tymanowskiego i P. Stawarza, Warszawa 2015, s. 137-149;
- "Nie chcę, ale muszę". Powody negocjowania aktów prawnych Unii Europejskiej w trilogach, [w:] Teorie i metody w studiach europejskich, pod red. K. Wojtaszczyka i J. Wiśniewskiej-Grzelak, Warszawa 2015, s. 97-118;
- Analiza aktywności posłów do Parlamentu Europejskiego siódmej kadencji w zakresie frekwencji w głosowaniach, pytań parlamentarnych i przemówień plenarnych, [w:] Podsumowanie siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014), pod red. A. Kirpszy, P. Musiałka i D. Stolickiego, Krakow 2015;
- Selekcja sprawozdawców w siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego, [w:] Podsumowanie siódmej kadencji Parlamentu Europejskiego (2009-2014), pod red. A. Kirpszy, P. Musiałka i D. Stolickiego, Krakow 2015;
- Utrata kontroli nad procesem decyzyjnym w Parlamencie Europejskim na przykładzie procesu uchwalania rozporządzenia w sprawie produktów leczniczych terapii zaawansowanej, [w:] Kryzys w Unii - Unia w kryzysie?, pod red. A. Kirpszy i G. Stachowiaka, Kraków 2013, s. 113-147;
- Zastosowanie regresji logistycznej w studiach nad Unią Europejską, [w:] Metody jakościowe i ilościowe w badaniu organizacji i działania Unii Europejskiej, pod red. K. Ławniczaka, Warszawa 2013, s. 11-32;
- Biometryczna identyfikacja tożsamości ludzkiej w świetle standardów praw człowieka: przykład paszportu biometrycznego, [w:] Wpływ standardów międzynarodowych na rozwój demokracji i ochronę praw człowieka, pod red. J. Jaskierni, Warszawa 2013, s. 495-511;
- Wpływ prezydencji polskiej na kształtowanie prawodawstwa unijnego, [w:] Podsumowanie prezydencji polskiej w Radzie Unii Europejskiej, pod red. A. Kirpszy i G. Stachowiaka, Kraków 2012, s. 117-128;
- Ocena prezydencji polskiej z perspektywy zarządzania procesem legislacyjnym w Radzie, [w:] Prezydencja Polski w Radzie Unii Europejskiej. Bilans osiągnięć, pod red. S. Konopackiego, Toruń 2012, s. 164-183;
- Status prawny mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w świetle europejskich standardów ochrony praw człowieka, [w:] Efektywność europejskiego systemu ochrony praw człowieka, pod red. J. Jaskierni, Toruń 2012, s. 743-762;
- Czy struktura filarowa Unii Europejskiej została zlikwidowana? Analiza Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE w świetle postanowień Traktatu z Lizbony, [w:] Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Teoria i filozofia państwa i prawa oraz aksjologia demokracji i praw człowieka. Tom 5, pod red. R. Czarnego i K. Spryszaka, Toruń 2012, s. 276-295;
- Prognozy dotyczące podejmowania decyzji w Radzie po wejściu w życie Traktatu z Lizbony - krytyka modelu międzyrządowego, [w:] Kto jest suwerenem? Kontrowersje wokół Traktatu z Lizbony, pod red. M. Burzyka, M. Podniesińskiego i M. Rysiewicza, Kraków 2012, s. 135-172;
- Proces podejmowania decyzji w Radzie Unii Europejskiej z perspektywy konstruktywistycznego programu badawczego, [w:] Metodologia badań europejskich, pod red. K. Wojtaszczyka i T. Kownackiego, Warszawa 2011, s. 40-50;
- Relacje transatlantyckie w zakresie biometryzacji przepływu osób z perspektywy Unii Europejskiej i Polski, [w:] Współczesne relacje transatlantyckie, pod red. J. Ciska, Kraków 2010, s. 22-43;
- Zukunftsbilder einer Nachbarschaft Szenarien zu den deutsch-polnischen Beziehungen im Jahr 2020, [w:] Zwischen Skepsis und Vertrauen. Die deutsch-polnischen Beziehungen im Wandel, pod red. K. Mazurek i T. Mehlhausena, Krakow 2010, s. 91-100;
- Implikacje wydarzeń z 11 września 2001 r. dla rzeczywistości politycznej z perspektywy konstruktywizmu, [w:] Świat po katastrofie. Materiały pokonferencyjne, pod red. D. Kliabanaua, W. Kudeli-Świątek, U. Trojanowskiej i A. Wawrzyńczaka, Kraków 2010, s. 99-118;
- Rosyjsko-japoński spór o Wyspy Kurylskie z perspektywy konstruktywistycznej, [w:] Pojedynek o hegemonię w podwubiegunowym świecie, pod red. P. Sosnowskiego i W. Wesołowskiego, Warszawa 2010, s. 72-126;
- Status mniejszości narodowych i etnicznych w prawie europejskim i polskim, [w:] Mniejszości narodowe i etniczne, pod red. J. Kihl, J. Piechy, M. Galona, A. Gorgosza i T. Pawłuszki, Kraków 2008, pp. 7-35;
- Tarcza antyrakietowa z perspektywy teorii stosunków międzynarodowych, [w:] Wpływ tarczy antyrakietowej na pozycję międzynarodową Polski. Konsekwencje umieszczenia elementów systemów obrony przeciwrakietowej Stanów Zjednoczonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pod red. M. Chorośnickiego i A. Gruszczaka, Kraków 2008, s. 19-84;
- Globalizacja kultury na podstawie badań Światowego Sondażu Wartości i koncepcji Ronalda Ingleharta, [w:] Globalizacja w społeczeństwach rozwijających się. Różne wymiary i konsekwencje kontaktów międzykulturowych, Kraków 2008, s. 9-27.
V. Recenzje
- Recenzja książki "Parlament Europejski po traktacie z Lizbony. Doświadczenia i nowe wyzwania" pod red. Józefa Fiszera, „Politeja” 2015, nr 3 (35), s. 471-475;
- Recenzja książki "Bilans pierwszych lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej" pod red. Józefa Fiszera, „Studia Europejskie” 2015, nr 3.
VI. Raporty
- Raport: Jak zwiększyć poziom czytelnictwa w Polsce?, Klub Jagielloński, Kraków 2016.